شهر هوشمند
طبق پیش‌بینی سازمان ملل (2018)، 68 درصد از جمعیت جهان تا سال 2050 در مناطق شهری زندگی خواهند کرد. کمبود انرژی، مسکن ناکافی، بیکاری بیشتر، زیرساخت‌های پیر، مراقبت‌های بهداشتی ناکافی، چالش‌های آموزشی و غیره. در پاسخ به این چالش ها،، از دهه 1990، بسیاری از نوآوری‌های مبتنی بر فناوری در سراسر جهان برای هوشمند کردن شهرها ارائه شده‌اند. اخیراً، پیشرفت فناوری‌های دیجیتال و پیشرفت هوش مصنوعی این تحول هوشمند شهری را سرعت بخشیده است .
بنابراین، مفهوم «شهرهوشمند» ظهور کرد و توجه طیف وسیعی از محققان و دست‌اندرکاران در برنامه ریزی منطقه‌ای و شهری، مطالعات شهری، مطالعات محیطی و کسب و کار، مدیریت دولتی و غیره را به خود جلب کرد. تعریف مشخصی از شهرهای هوشمند وجود ندارد، اما درک رایج این است که شهرهای هوشمند مکان‌هایی هستند که شهروندان و کسب‌وکارها می‌توانند از خدمات و زیرساخت‌های شهری کارآمدتر و نوآورانه‌تر مبتنی بر فناوری‌های (ICT) استفاده کنند.
آنچه مردم در حال حاضر در مورد شهرهای هوشمند می‌دانند منحصراً مبتنی بر فناوری است و اعتقاد بر این است که فناوری‌های دیجیتال و هوشمند اجزای اصلی در فرآیند تحول شهری هوشمند هستند. نشان می‌دهند که توسعه‌های شهرهوشمند معمولاً مستعد مشکلاتی هستند که به فناوری مربوط نیستند، بلکه به بن‌بست‌های سیاسی و تضاد منافع در سازمان‌ها مربوط می‌شوند.
شرایط اجرای فناوری در پروژه‌های شهرهوشمند تحت هدایت دولت
ساخت شهرهای هوشمند بیشتر به حاکمیت سرمایه انسانی و همکاری سهامداران وابسته است. در واقع، شهرهای هوشمند، سیستم‌های فنی-اجتماعی هستند که در آن شرایط و فناوری‌های سازمانی بر یکدیگر تأثیر متقابل دارند و متقابلاً بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند.
ادبیات به صراحت اشاره می کند که مدیریت یک عامل اساسی مؤثر بر اجرای فناوری است. بحث اصلی این است که رهبری حمایتی، از جمله تعهد سیاسی مدیران، مشارکت بلندمدت، و توجهی که به پروژه‌های شهر هوشمند می‌شود، به موفقیت اجرای فناوری کمک می‌کند. برعکس، اگر مدیران از پروژه‌های شهر هوشمند حمایت نکنند یا به آن توجه چندانی نکنند، اجرای فناوری تا حد زیادی پایین خواهد بود. در پروژه‌های شهر هوشمند، به این معناست که مدیریت بر نحوه استفاده از فناوری‌های هوشمند و در نتیجه هوشمندی مکان تأثیر می‌گذارد.
چالش‌های راه اندازی شهرهوشمند
در رقابت برای توسعه «شهرهوشمند»، سیاست گذاران در مناطق شهری در سراسر جهان به سرعت اینترنت اشیاء، دستگاه ها، حسگرها و دیگر فناوری های مدرن اطلاعات و ارتباطات را برای حل چالش‌های مختلف حاکمیتی، افزایش کارایی و توانمندسازی ساکنان به کار می گیرند. اما چالش‌های اصلی سیاست‌گذاران و حکمرانان، در به کارگیری این فناوری‌ها، بیشتر مشکلات سازمانی است تا فناوری. درواقع براساس تحقیقات انجام شده، برای شناسایی چالش‌ها و فرصت‌های موثر بر طرح‌های شهر هوشمند آمریکای شمالی ،محققین به این نتیجه رسیدند که انگیزه‌های ذینفعان متفاوت – و گاهی اوقات رقابتی – مانع استقرار فناوری‌های شهر هوشمند می‌شوند، از جمله به روش‌هایی که حریم خصوصی و امنیت را حفظ می‌کنند و چالش‌های سازمانی ایجاد می‌کنند که ما استدلال می‌کنیم برای موفقیت طرح‌های شهر هوشمند باید بر آن غلبه کرد. ما با استفاده از دیدگاه‌های سیاست‌گذاران محلی و مطالعات علم و فناوری به منظور ارائه مسیرهایی برای دولت‌های محلی برای غلبه بر این چالش‌های سازمانی از طریق اقدام جمعی و تسهیل توسعه شهر هوشمند، استفاده می کنیم.
شهرهوشمند یعنی چه؟
شهرهوشمند (Smart City) به شهری گفته می‌شود که بر اساس آخرین نظریه‌های تکامل یافته مدیریت شهری بر پایه فناوری اطلاعات و ارتباطات، داری شش معیار اصلی ذیل باشد:
معیارها و ویژگی های شهر هوشمند:
حکمروایی هوشمند (Smart Governance)
شهروند هوشمند (Smart Citizen)
حمل و نقل هوشمند (Smart Mobility)
انرژی هوشمند (Smart Energy)
محیط زندگی (Smart Environment)
محل زندگی (Smart Home) هوشمند
اقتصاد هوشمند (Smart Economy)
هوشمندترین شهرهای جهان کدام است؟
کپنهاگ- دانمارک
سنگاپور
استکهلم- سوئد
بوستون – آمریکا
آمستردام – هلند
توکیو – ژاپن
سانفرانسیسکو – آمریکا
ژنو – سوئیس
ملبورن – استرالیا
به عنوان نمونه، شهر آمستردام، برای تشویق عموم مردم برای همکاری با این پروژه، شهرداری هر سال مسابقهٔ شهر هوشمند آمستردام را برگزار می‌کند که در آن طرح‌های پیشنهادی برای اپلیکشن‌ها و طرح‌های توسعه ای که در چهارچوب سیاست‌های کلی شهر بگنجند، پذیرفته می‌شوند. یکی از نمونه‌های اپلیکیشن‌های نوشته شده توسط شهروندان، موبی پارک است – اپلیکیشنی که به صاحبان پارکینگ‌ها اجازه می‌دهد که جای پارک خصوصی شان را به ازای مبلغی، به شهروندان دیگر اجاره دهند.
شهرهای هوشمند ایران کدام اند؟ اولین شهرهوشمند ایران کدام است؟
دولت هوشمند، ساختمان هوشمند، جمع‌آوری هوشمند زباله، حفظ محیط زیست، دسترسی ارزان و راحت به اینترنت، استفاده همه گیر از گوشی‌های هوشمند و تبلت ها و لپ تاپ ها،، تاکسی اینترنتی، سیستم هوشمند ترافیک، مدیریت و برنامه ریزی شهری هوشمند، اقتصاد هوشمند، پارکینگ هوشمند، انرژی هوشمند، کنترل و مدیریت کیفیت هوا و کاهش آلودگی هوا از جمله شاخص‌های مهمی هستند که در هوشمندسازی شهری باید به آن توجه جدی شود.
در سال 1394، شهرهای تهران، مشهد(اولین شهرهوشمند)، ارومیه، اصفهان، و تبریز به عنوان پنج شهرهوشمند ایران معرفی شدند، اما با توجه به شاخص‌ها و اصول شهر هوشمند مذکور، به نظر می‌رسد این پنج کلانشهر ایران تا رسیدن به واقعیت شهر هوشمند هنوز فاصله زیادی دارند.